عکاسی پانوراما panorama که به آن عکاسی فرمت گسترده نیز گفته میشود؛ تکنیکی خاص از عکاسی است که از قرار گرفتن چندین عکس در کنار هم و ایجاد یک عکس واحد (عمودی یا افقی) بوجود می‌آید. هدف از این نوع عکسی، دستیابی به نمای وسیعی از یک چشم‌انداز، و نه فقط قسمت خاصی از آن، میباشد. در گذشته، عکس های پانوراما با تراز کردن نسخه های چاپ شده فیلم ساخته می‌شدند که چندان نتیجه خوبی نداشتند. چراکه هم‌راستا کردن عکس ها تقریباً غیرممکن بود.
امروزه با پیشرفت تکنولوژی و در پی آن اختراع کامپیوتر شخصی، بهبود انواع نرم افزارهای رایانه‌ای و عکاسی دیجیتال، شرایط نسبت به گذشته کاملا تغییر کرده است. اکنون میتوان تصاویر دیجیتال را با استفاده از نرم‌افزارهای تخصصی به هم چسباند. به طوری که امروزه میتوان با استفاده از تجهیزات لازم و بکارگیری صحیح تکنیک های عکاسی، پانوراماهای تقریباً کاملی را با وضوح بسیار بالا ایجاد کرد. باتوجه به نوع سوژه‌ای که تصمیم دارید از آن panorama بدست آورید، این فرایند میتواند بسیار پیچیده و گران شود.
برای مثال، عکاسی پانوراما از معماری نیازمند آن است که دوربین و لنز به درستی بر روی تجهیزات ویژه panorama کالیبره شوند تا از خطوط منحنی، اعوجاج و استیچ نامناسب اجسام نزدیک جلوگیری شود. با اینحال میتوان بدون داشتن تجهیزات حرفه‌ای، پانورامای های عالی بدست آورد.
انواع تصویر پانوراما
بسیاری از افراد تصور میکنند عکس های پانوراما، تصاویر گسترده افقی یا عمودی هستند؛ درصورتی که الزاما چنین نیست. اگر چندین تصویر را به هم بچسبانیم و تصویر مربع شکل به نظر برسد؛ ما همچنان آن را یک تصویر پانوراما با وضوح بالا می‌دانیم. تصاویر پانوراما براساس نحوه عکسبرداری و میزان گستردگی عکس، انواع مختلفی دارند که عبارتند از:
- پانوراما واید: به این نوع پانوراما، زاویه دید وسیع نیز گفته میشود. این حالت دربرگیرنده عکس های افقی یا عمودی با زاویه دید گسترده و کمتر از 180 درجه است. پانوراما با زاویه دید وسیع می‌توانند مانند تصاویر معمولی به نظر برسند. اما از قرار گرفتن چندین عکس در کنار هم تشکیل شده و در نتیجه وضوح بیشتری خواهند داشت.
- پانورامای 180 درجه: عکس هایی که 180 درجه منظره یا سوژه را از چپ به راست، پوشش می‌دهد. این نوع پانوراماها بسیار گسترده به نظر می‌رسند و مساحت وسیعی را نسبت به حالت قبل پوشش می‌دهند.
- پانورامای 360 درجه: تصاویری که فضا را تا 360 درجه را پوشش می‌دهند. این پانوراماها بسیار گسترده هستند و کل صحنه را در یک تصویر واحد و فوق‌العاده گسترده پوشش می‌دهند.
- چشم‌اندازهای کروی: به این نوع از عکس های panorama «سیاره‌ای» نیز گفته میشود. اینها پانورامای 360 درجه هستند که با استفاده از تکنیک ویژه پس از پردازش به تصویر کروی- مربع تبدیل می‌شوند.
تمامی انواع عکس های پانوراما را میتوان در یک ردیف (عمودی یا افقی) یا چند ردیف عکاسی کرد.
نحوه عکاسی پانوراما
دو روش اصلی برای عکاسی پانوراما وجود دارد که عبارتند از عکاسی افقی و عکاسی عمودی. بواسطه عکاسی افقی میتوان پانوراماهای سریع، که در آن وضوح تصویر مهم نیست، بدست آورد. عکاسی عمودی نوعی روش ترجیحی است که در بیشتر فضای آسمان و زمین میشود. همچنین این روش، پانوراماهای با وضوح بالاتری در مقایسه با عکس‌های افقی ایجاد میکنند.
روش عمودی نسبت به روش افقی، بیشتر مورد استفاده و تایید عکاسان است. چراکه در عکاسی افقی به دلیل برخی از برش هایی که پس از استیچ panorama توسط نرم‌افزار مورد نیاز است، وضوح تصویر را از دست می‌دهند.
برای اینکه هر نرم افزار بتواند چندین تصویر را به هم اتصال دهد، باید تصاویر با یک حاشیه مشخص روی هم قرار بگیرند. به طوری که نقاط تراز به درستی مشخص شوند. نقاط تراز به عنوان پرچم هایی برای الگوریتم استیچ عمل میکنند که به طور یکپارچه تصاویر را ادغام کرده و بقیه تصویر را برش می‌دهند. حاشیه همپوشانی یک موضوع مهمی است و حداقل تصاویر باید 20 تا 30 درصد همپوشانی داشته باشند.
تجهیزات دوربین برای عکاسی پانوراما
- دوربین دیجیتال: هر دوربینی باید تا زمانی که نوردهی (دیافراگم، سرعت شاتر و ISO) میتواند قفل شود، کار کند. ایده آل ترین دوربین برای عکاسی پانوراما، دوربین های DSLR هستند.
- لنز: لنزهای زوم برای عکاسی panorama مفیدترین هستند. البته میتوانید با لنزهای ثابت نیز، تصاویر پانوراما ایجاد کنید. اما امکان بزرگنمایی و کوچک‌نمایی لنز، به شما امکانات و تنوع بیشتری می‌دهد. خصوصا در شرایط دشوار که حرکات شما محدود است.
- فیلترهای لنز: بهتر است، هنگام عکاسی پانوراما، فیلترها را از لنز خود بردارید. تنها در زمانی این فیلترهای محافظ را نگه دارید که هیچگونه علامتی در تصاویر شما در لنز واید ایجاد نمی‌کند. اگر پلاریزر دایره‌ای روی لنز خود نصب کرده‌اید، حتما آن را بردارید. زیرا تصویر آسمان شما را خراب می‌کند؛ خصوصا در روش عکاسی عمودی.
- سه پایه: سه پایه اختیاری است؛ اما برای کسب بهترین نتایج، بسیار توصیه میشود. استفاده از هر سه پایه‌ای امکان پذیر است. فقط دقت داشته باشید که سر آن به اندازه کافی انعطاف پذیر است تا بتواند به راحتی از چپ به راست حرکت کند.
- کابل ریلیز: استفاده از آن اختیاری بوده اما برای ثبت تصاویر بدون لرزش توصیه میشود.
- تنظیمات پانوراما: تنظیم فول پانوراما برای دستیابی به نتایج عکاسی بهتر ایده‌آل، اما بسیار گران است. به دلیل پیچیدگی استفاده برای مبتدیان توصیه نمی‌شود. اما برای حرفه‌ای‌هایی که می‌خواهند تصاویر را بفروشند ضروری است.